گیاهان دارویی، فرصت اشتغال پایدار
خرم آباد – ایرنا – گیاهان نخستین داروهایی است که بشر از زمان خلقت از آن استفاده کرده و اکنون یک هزار و ۸۵۰ گونه آن در ایران شناسایی شده که بدون شک می تواند به عنوان ناجی بخشی از اقتصاد کشور و استان های زاگرس نشین باشد.به گزارش ایرنا، ایران به دلیل اقلیم و گوناگونی آب و هوا یکی از هفت کشور آسیایی است که بیشترین گیاهان دارویی را دارد که پیشینه آشنایی مردمانش با این گیاهان به تمدن های باستانی و کتیبه های مربوط به زمان هخامنشیان برمی گردد، سنگ نوشته هایی که از زعفران به عنوان گیاه دارویی با خواص و کاربرد بسیار فراوان یاد کرده اند.در سال های اخیر گرایش مردم به استفاده از گیاهان دارویی افزایش یافته به نحوی که در بسیاری از مهمانی ها و مجالس دمنوش های خوش طعم و رنگ گیاهی پای ثابت پذیرایی است.گیاهان دارویی شامل بخش‌هایی از گیاه است که پس از خشکاندن، بدون ایجاد هرگونه تغییری در مغازه‌ها و عطاری‌ها به فروش می‌رسد و در تفاوت میان داروهای گیاهی و گیاهان دارویی عنوان شده، گیاهان دارویی مثل زیره، رازیانه، هل یا دارچین گیاهانی هستند که برخی خواص درمانی آن‌ها که بیشتر بی ضرر یا کم ضرر هستند، اما داروهای گیاهی حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه‌های داروسازی و طی فرایندی خاص و استریل است.
** گردش مالی گیاهان دارویی کشور ۷۰ هزار میلیارد ریال است
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفت: گردش مالی گیاهان دارویی ۷۰ هزار میلیارد ریال است که ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد ریال آن در بخش صادرات و مابقی این درآمد در صنایع غذایی و دارویی کشور است.حسین زینلی در سفر هفته گذشته به لرستان انجام کار تحقیقاتی در حوزه گیاهان دارویی را ضروری دانست و اظهار داشت: فعال کردن ستاد گیاهان دارویی به همه استان ها ابلاغ شده و باید از این فرصت برای اجرا، تحقیق و تقویت بخش خصوصی استفاده کرد.وی با بیان اینکه ظرفیت های مختلفی در کشور وجود دارد، گفت: هر منطقه پایلوت تولید محصول خاصی است که با داشتن این ظرفیت ها از هیچ محصول خارجی حمایت نمی شود و ۸۵ درصد بودجه های وزارت جهاد کشاورزی برای ارتقا و برند سازی محصولات ایرانی هزینه خواهد شد.مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر کشت ارگانیک محصولات تصریح کرد: بازار گیاهان دارویی ایران دچار مشکل نیست و چنانچه تولید کننده ای محصول نفروخته دارد، به وزارتخانه معرفی کند.زینلی افزود: سال گذشته تسهیلات گیاهان دارویی هفت هزار میلیارد ریال بود که با سود شش درصد در سامانه کارا عرضه شد و امسال نیز با نرخ ۱۰ درصد پرداخت می شود.وی بیان کرد: تسهیلات سال گذشته در روستاها پرداخت شده اما امسال تسهیلات گیاهان دارویی در شهرها نیز اعطا و علاوه بر این ۸۰ درصد قیمت مکانیزاسیون مورد نیاز در حوزه گیاهان دارویی به صورت وام ۱۵ درصد تامین می شود.وی ادامه داد: لرستان به عنوان پایلوت گیاهان دارویی انتخاب شده که قرار است امسال یک هزار هکتار و تا پایان برنامه ششم توسعه پنج هزار هکتار کشت این گیاهان در استان انجام شود.مشاور وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به انتخاب الیگودرز لرستان به عنوان پایلوت کاشت گیاهان دارویی گفت: بهترین و مرغوب ترین گیاهان دارویی کشور با کیفیت بالا در این شهرستان تولید می شود.وی با بیان اینکه «فرسش» الیگودرز پایلوت کاشت موسیر در کشور انتخاب شده اظهار داشت: بهترین و پر بازده ترین گیاه دارویی موسیر است به نحوی که چهار برابر کشت زعفران بازدهی دارد و سالانه ۳۹ میلیون دلار از این محصول صادر می شود.
**کشت ۱۹۰ هزار هکتار گیاه دارویی در ایران
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی می گوید: اکنون ۱۹۰ هزار هکتار گیاهان دارویی در کشور کشت می شود که انتظار می رود تا پایان امسال به ۲۲۰ هزار هکتار افزایش یابد.زینلی در گفت و گو با ایرنا در خرم آباد اظهار داشت: با توجه به خشکسالی و سایر مسایل پیش رو، ارزش اقتصادی گیاهان دارویی افزایش یافته و تسهیلات مناسبی یز در این خصوص تصویب شده است.وی با بیان اینکه سال گذشته هفت هزار میلیارد ریال ردیف اعتباری در این بخش به استان ها اختصاص یافت، گفت: امسال تسهیلات مناسبی نیز برای ایجاد کارخانجات فرآوری، اسانس گیری و داروسازی تدوین خواهد شد.مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی افزود: همچنین یارانه کشت نهال گیاه دارویی در اراضی شیب دار تا سقف ۷۰ درصد و در زمین های زراعی تا ۴۰ درصد پرداخت خواهد شد که ۸۵ درصد کل یارانه پرداختی برای محصولات ویژه و بومی هر استان تخصیص می یابد.وی ادامه داد: لرستان تنوع گونه ای بالایی دارد و گیاهان دارویی موسیر، کلووس، مورد، گل محمدی، آویشن، مرزه خوزستانی و زعفران از جمله ظرفیت های این استان است.
**۳۰۰ گونه شناخته شده در لرستان/ درآمد کشت زعفران ۱۳ برابر گندم است
مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز می گوید: از ۱۳ اقلیم کشت گیایهان دارویی شناخته شده در جهان ۱۱ اقلیم در ایران وجود دارد و از مجموع هشت هزار گونه گیاهی جهان، دو هزار و ۷۰۰ گونه در کشور شناسایی شده است.علیرضا احمدوند اظهار داشت: از مجموع یکهزار و ۸۵۰ گونه گیاه دارویی شناخته شده در ایران ۳۰۰ گونه در لرستان وجود دارد که با توجه به اقلیم متفاوت و بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در استان، این گونه ها کم نظیر و با کیفیت عالی هستند.
وی تصریح کرد: سالانه هشت هزار و ۷۲۱ تن از ۳۰۰ گونه گیاه دارویی در یکهزار و ۶۸ هکتار از اراضی استان تولید می شود. احمدوند متوسط درآمد کشت زعفران را ۱۳ برابر میانگین کاشت گندم عنوان کرد و افزود: از مجموع ۳۷۸ تن زعفران دنیا، ۳۳۶ تن در ایران تولید می شود.مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان اضافه کرد: زعفران مرغوب لرستانی در ۲۴۶ هکتار کشت و سالانه ۹۰۰ کیلوگرم از این سطح برداشت می شود که متوسط درآمد سالیانه آن ۹ برابر گندم آبی و ۲۵ برابر گندم دیم است.او همچنین کشت آویشن، اسطوخودوس، گل محمدی و موسیر را از دیگر مزایای نسبی استان دانست و گفت: برداشت غیرمجاز موسیر و قاچاق آن در سال گذشته به دلیل کیفیت این محصول و رویش مطلوب آن در استان، منجر به مرگ یک نفر شد.احمدوند بیان کرد: سال گذشته ۹ تن و ۲۸۰ کیلوگرم آویشن از سطح یک هکتار از مزارع الیگودرز و یک تن و ۲۷۴کیلوگرم گل محمدی از این سطح برداشت شده که بیانگر استعداد بالای استان در تولید این محصولات است.وی ادامه داد: ۱۷۹ هکتار طرح برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شدند که تنها ۳۶ هکتار موفق به دریافت شده اند.
**کشت گیاهان دارویی نسبت به سایر محصولات اقتصادی تر است
یکی از محققان گیاهان دارویی نیز گفت: با توجه به کم آبی برخی گونه های گیاهان دارویی، کشت آنها نسبت به سایر محصولات کشاورزی اقتصادی تر است و دلایل متعددی برای تقدم کشت گیاهان دارویی وجود دارد که مهمترین آنها درآمدزایی مناسب این محصولات است.دکتر اسفندیار حسنی مقدم اظهار داشت: گیاهان دارویی آب کمتری مصرف می کنند و حتی برخی از انواع آن مثل آویشن، زوفا، موسیر و زعفران نیز قابل کشت دیم هستند.وی ادامه داد: با کشت گیاهان دارویی در مراتع به ویژه مکان های تخریب شده، از فرسایش خاک نیز جلوگیری می شود.این محقق و پژوهشگر افزود: با ترویج کشت و مصرف گیاهان دارویی و فرآوری آن، گام مهمی در کاهش استفاده از داروهای شیمیایی و ارتقا سلامت عمومی جامعه برداشته می شود.دکتر حسنی مقدم تصریح کرد: زعفران گیاهی نشاط آور، مانع آلزایمر و افسردگی است که استفاده چندانی ندارد و به عنوان مثال چنانچه مصرف زعفران در جمعیت ۱٫۷ میلیون نفری لرستان ترویج شود و یک میلیون نفر در سال ۱۰ گرم از این گیاه استفاده کنند، مصرف سالانه زعفران لرستان ۱۰ تن می شود در حالی که اکنون کمتر از یک تن است.وی افزود: استان های زاگرس نشین به سبب تنوع آب و هوا و میزان بارش مناسب، خاستگاه مناسب گیاهان دارویی هستند.
** گیاهان دارویی فرصتی برای ایجاد اشتغال پایدار
مسئول بخش بذر و نهال استان لرستان نیز افزود: چنانچه رکود عملکرد گندم آبی که در بالاترین میزان تولید ۱۰ تن در هکتار است حاصل شود، درآمد خالص هر هکتار ۷۰ میلیون ریال است در حالی که گیاه دارویی ۵ تا ۱۰ برابر درآمد اقتصادی بیشتری دارد.دکتر حسنی مقدم تصریح کرد: صنعت گیاهان دارویی در صورت توجه می تواند بخشی از مشکل بیکاری جامعه را حل کند و با توجه به پایدار این نوع کشت، اشتغال ایجاد شده ی آن پایدار است.وی با اشاره به انجام ۲۰ فقره طرح تحقیقاتی در خصوص گیاهان دارویی گفت: باید علاوه بر آموزش مردم، بخشی از هزینه های کاشت را به آنها کمک و با تامین بازار فروش، از فرصت سوزی اقتصاد این بخش پیشگیری کرد.مسئول بخش بذر و نهال استان لرستان با بیان اینکه یک دوره کشت گیاهان دارویی چند سال برداشت دارد افزود: با توجه به اینکه تجربه کاشت بیش از ۵۰ گونه گیاه دارویی و محاسبات اقتصادی در این زمینه را دارم سود خالص هر هکتار گیاه دارویی ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلیون ریال است.این پژوهشگر و محقق گیاهان دارویی اضافه کرد: این درحالی است که هزینه اولیه کاشت هر هکتار گیاه دارویی ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون ریال برآورد می شود و برای ایجاد یک شغل در بخش کشاورزی دست کم باید یک میلیارد و ۵۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری کرد.
**لرستان محدودیت کاشت گیاهان دارویی ندارد
دکتر حسنی مقدم گفت: چنانچه بازار فروش گیاهان دارویی شناسایی و تامین شود، محدودیتی برای کاشت این محصولات از نظر اقلیمی و خاک در استان وجود ندارد.وی با تقسیم لرستان به سه اقلیم گرم،نیمه گرمسیری، معتدل و سرد بیان کرد: اقلیم گرم و نیمه گرمسیری استان برای کاشت گل نرگس، به لیمو، مورد، مرزه و گل گاوزبان مناسب است.حسنی مقدم همچنین گونه های مناسب اقلیم سرد را آویشن، زوفا، موسیر، گل محمدی، کرفس کوهی و گونه های اقلیم معتدل را نعنا فلفلی، بادرنجبویه و مریم گلی دانست.
**بارگیری ۲۲ تن گل گاوزبان تولید لرستان به مقصد هندوستان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان نیز گقت: هفته گذشته ۲۲ تن گل گاوزبان تولید استان به ارزش ۱۱ میلیارد ریال برای صدور به هندوستان بارگیری شده است.شیرزاد نجفی روزافزود: در مجموع امسال کشت گیاهان دارویی در سطح ۳۵۵ هکتار طرح مرتع داری در استان انجام شده است.وی اظهار داشت: سند راهبردی کشت گیاهان دارویی استان تدوین شده و بر اساس آن باید تا پایان برنامه ششم توسعه هفت هزار و ۵۰۰ هکتار انجام شود.نجفی گفت: امسال با ۳۰ میلیارد ریال اعتبار صندوق توسعه ملی علاوه بر نهال کاری و توسعه باغ در اراضی شب دار ۲ هزار و ۳۰۰ هکتار جنگل کاری به همراه کشت گیاهان دارویی انجام می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: شهرستان الیگودرز به عنوان پایلوت کشت و توسعه گل‌محمدی انتخاب شده ودر مناطقی همچون پلدختر و سلسله و دلفان به ترتیب مرزه و موسیر با کیفیت بسیار بالا تولید می شود که هر روز قاچاق می شوند.

**۱۰۰ میلیاردریال طرح کشت گیاهان دارویی به بانک معرفی شد
معاون برنامه ریزی سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز گفت: ۱۱۹ فقره درخواست تسهیلات کشت گیاهان دارویی با ۱۰۰ میلیارد ریال پیش بینی هزینه برای گرفتن تسهیلات به بانک معرفی شد.
نامدار صیادی افزود: این رقم نشان دهنده استقبال فراگیر مردم از گیاهان دارویی و همچنین تلاش مسئولان برای سهولت در این حوزه است.
وی اظهار داشت: سال گذشته نیز ۱۸ میلیارد و ۹۷۰ میلیون ریال تسهیلات به متقاضیان کشت گیاهان دارویی در استان پرداخت شده که نشان می دهد باید به طور جدی برای بازاریابی گیاهان دارویی برنامه ریزی کرد.
صیادی ادامه داد: همچنین ۱۶ میلیارد ریال نیز از محل اعتبارات تملک داریی برای جبران بحشی از هزینه ها در این حوزه اختصاص یافت.
معاون برنامه ریزی سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان کرد: ترویج کشت گیاهان دارویی در استان به خوبی انجام شده و باید فرآیند به نحوی تعریف شود که بازاریابی و فروش مشکلی نداشته باشد.
او لرستان را خاستگاه بسیاری از گیاهان دارویی دانست و گفت: با توجه به وضعیت منابع آبی می توان از ظرفیت بسیار بالای گیاهان دارویی برای حفظ این منابع و رونق اقتصادی استفاده کرد.