• 

آشنایی با کاربرد زالو طبی در درمان بیماری ها

زالو از ۲۵۰۰ سال قبل در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا کاربرد پزشکی داشته است. در قرن نوزدهم از این جانور کوچک برای درمان دردهای مختلف از جمله سردرد، تب، زخم های عفونی شده، دمل و آبسه، ورم ها، همورئید و … استفاده می شده است. امروزه با پیشرفت علم و پس از انجام تحقیقات متعدد، کرسی زالودرمانی سن پترزبورگ (MAPS) اعلام کرده است زالو توانایی درمان گروه متنوعی از بیماری ها را شامل زخم معده، کولیت، پروستاتیت، برونشیت، التهابات کبد و کیسه صفرا، گاستریت، همورئید، اغلب بیماری های پوستی، اسپاسم عضلانی، واریس، نازایی، آدنوم پروستات، ناباروری مردان، کاهش میل جنسی و اعتیاد به الکل و مواد مخدر را دارد.

زالوها کرم های حلقوی هستند که به کرم های خاکی شباهت دارند ولی از لحاظ آناتومی بسیار متفاوت می باشند. در بدن زالوها مکنده های قوی در قسمت جلو (دهان) و عقب وجود دارد. معمولاً زالوها سه فک یا دندان دارند که بسیار شبیه به حرفY  انگلیسی است. برخی زالوها نیز دندان یا فک ندارند و به جای آن برآمدگی سوزن مانندی به نام خرطوم دارند که آن را وارد بدن میزبان کرده، خون را مکیده و آنزیم ضدلخته شدن خون در بدن میزبان تزریق می کنند. گروه دیگری از زالوها نیز طعمه خود را می بلعند. تصور این امر که زالوها از درون جسم خویش بیماری هایی را به انسان منتقل می کنند کاملاً نادرست است چرا که سیستم ایمنی زالو به گونه ای است که ویروس ها و میکروب ها را در درون بدن زالو نابود می سازد. در واقع زالوها برای هضم خون مکیده شده در بدن خود یک نوع باکتری ترشح می کنند که همین باکتری باعث از بین رفتن سایر باکتری ها، ویروس ها و میکروب ها می شود و در نتیجه از فاسد شدن خون مکیده شده در بدن زالو جلوگیری می شود. هر زالو دارای اندام های جنسی نر و ماده است اما بکرزایی نمی کند و برای تولید زالوی جدید بایستی زالوها جفت گیری کنند اما پس از جفت گیری هر دو زالو بارور می شوند و زالوهای تولید شده در ماده ای ژله مانند از زالوی والد جدا شده و به محیط اطراف می چسبند. پس از آن زالوهای جدید به صورت کرم های ریز ظاهر می شوند. زالوهای والد نیز پس از یک یا دو بار زایمان می میرند.

تاکنون ۶۵۰ گونه زالو شناسایی شده که ۵۰ گونه از آنها از خون پستانداران تغذیه می کنند. زالوی طبی Hirudo Medicinalis نام دارد و مشخصه آن نوارهای سبز زیتونی تا سبز لجنی در پشت آن است. توجه داشته باشید که زالوهای سیاه رنگ یا سرمه ای رنگ و یا زالوهای بسیار درشت (بزرگتر از ۱۲ سانتی متر) اغلب نامناسب و خطرناک می باشند. ابوعلی سینا توصیه کرده است اگر محل زالو انداختن را با گِل سرشور یا خون اندود کنند، زالو بهتر به موضع می چسبد. اما امروزه از این راهکارها استفاده نمی شود بلکه برای آنکه زالوها به خوبی و به سرعت به موضع مورد نظر بچسبند از آب داغ و جوشیده شده استفاده می شود بدین صورت که آب داغ را روی محل مورد نظر ریخته و یا محل مورد نظر را در آب داغ فرو ببرید سپس  زالو را به موضع مورد نظر بچسبانید. در واقع گرما باعث انتشار بوی خون شده و زالو احساس می کند که به طعمه خود رسیده است و به سرعت نیش خود را به کار می اندازد و عمل مکیدن خون را آغاز می کند. چنانچه زالو را با آب سرد بشوییم ولی محل مورد نظر برای زالواندازی را با آب داغ گرم کنیم این تفاوت درجه حرارت اشتهای زالو را تحریک کرده و عمل مکیدن خون را با سرعت بیشتری شروع خواهد کرد.

برخی افراد بیان می کنند چرا به جای زالودرمانی از اهدای خون برای بهبود و سلامتی استفاده نمی کنید. اهدای خون امر پسندیده ای است که طبعات بسیار مطلوبی از جمله ساخته شدن خون جدید در بدن را به دنبال دارد اما بایستی بدانید که بررسی های علمی نشان داده است که زالو خون سیاهرگ ها که مملو از دی اکسید کربن می باشند به خون سرخرگ ها که حاوی اکسیژن بیشتری می باشند، ترجیح داده و در مکیدن خون، عروقی را انتخاب می کنند که دارای غلظت بالاتر و خون فاسدتر باشند. علاوه بر این شیخ الرئیس ابو علی سینا بیان کرده اند که زالو بسیار بهتر از حجامت خون آلوده و غلیظ را از بدن پاک می کند.

زالو از یک سو خون آلوده و فاقد اکسیژن را از بدن تخلیه می کند و از سوی دیگر بزاق خود را که حاوی هیرودین و بیش از یکصد نوع ماده زیستی مفید دیگر می باشد، به موضع تزریق می کند. با توجه به اینکه هیرودین باعث انبساط دیواره رگ ها و رقیق شدن خون می شود می توان گفت که زالو به طور همزمان دو عمل تصفیه خون و ترقیق خون را انجام می دهد و بالطبع خون سالم سازی شده به کنترل عفونت ها، عملکرد بهتر سلول های دفاعی خون و سیستم ایمنی بدن و افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها منجر خواهد شد. هر زالو می تواند طی مدت ۱۵ الی ۶۰ دقیقه بین ۵ الی ۱۵ میلی لیتر خون (۱۰ برابر حجم بدن زالو) بمکد. وقتی زالو به بدن انسان می چسبد سوزش نسبتاً شدیدی ایجاد می کند که چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد چرا که زالوها با تزریق ماده بی حس کننده به درون بدن سبب از بین رفتن احساس درد حین نیش زدن و مکیدن خون می شوند.

زالوها پس از سیر شدن از خون، به خودی خود از بدن میزبان جدا می شوند و آرام به گوشه ای خزیده و تا هفته ها بعد قادر به خوردن نیستند. پس این ادعا که بیان می کنند که زالوها پس از خون خوردن از شخصی به شخص دیگر انداخته می شود شایعه ای بیش نیست چرا که زالو پس از خوردن خون به استراحت می پردازد تا خون بلعیده شده را هضم کند و سپس به دنبال تولید مثل خواهد رفت. البته در زالودرمانی زالوهای انتخابی هرگز قبلاً خون نخورده اند و پس از مکیدن خون بیمار کشته می شوند و تنها یک مرتبه برای همیشه استفاده می شوند و مطالب فوق صرفاً جهت اصلاح باورهای غلط در این رابطه بود. بایستی بدانید که پس از جدا شدن زالو، خونریزی از موضعی از بدن که زالو روی آن قرار گرفته به مدت ۲ الی ۱۰ ساعت ادامه دارد. در این باره ابو علی سینا بیان کرده است که چنانچه پس از زالو اندازی، خونریزی بند نیامد می توانید از مازوج سوخته، نوره، خاکستر یا سوده نرم (یا پودر باقلا و زردچوبه) بر روی موضع استعمال کنید که البته امروزه موضع زالو انداخته شده را پانسمان می کنند و بایستی در مدت خونریزی، به طور منظم و کاملاً بهداشتی پانسمان تعویض شود.

چگونه از زالوها نگهداری کنیم؟ زالوها را بایستی در خاک مرطوب و تمیز که در کیسه های نخی یا کتانی محصور شده باشند و در درجه حرارت بین ۴ تا ۷ درجه سانتی گراد، در محلی که نسیم خنک به آن بوزد نگهداری کنیم تا همواره زالوها شاداب بمانند و هنگام خونگیری به راحتی و به سرعت کار خود را آغاز کنند. نگهداری زالو در آب برای مدت طولانی مطلوب نیست چرا که زالوها با ترشح مواد شیمیایی از جمله آمونیاک، اکسیژن آب را از بین برده و به تدریج ضعیف شده و کارایی خود را از دست می دهند و سرانجام پس از چند روز می میرند. هرگز نباید برای تغذیه زالوها چیزی به آب یا خاک اضافه شود و هر نوع تغذیه با مواد پروتئینی باعث ایجاد فساد و تعفن و آلودگی می شود و باید توجه داشت که اساساً زالوها نیاز به تغذیه ندارند و خود می توانند از خاک مرطوب و محیط طبیعی زندگی خویش برای ادامه حیات مواد غذایی لازم را جذب کنند. زالوها نسبت به بو، صدا، نور، لمس با دست و حرارت و هر نوع ماده شیمیایی حساس هستند و با نمک، الکل، ادکلن، بتادین، ساولون، بنزین، اتر، سرکه و دیگر مواد شیمیایی و مواد تند مانند فلفل و خردل و امثال آن از بین می روند.

.راه های ارتباطی:

• آدرس تلگرام جامعه گیاه درمانی ایران irihmsir@
• آدرس اینستاگرام جامعه گیاه درمانی ایران irihmsir