تمشک

میوه ای شبیه شاه توت و توت فرنگی است و به رنگ زرد یا سرخ مایل به سیاه یافت می‌شود. میوه تمشک ترش مزه بوده و به صورت خام یا پخته، شربت، کمپوت و … خورده می‌شود.بوته تمشک در مناطق گرم و مرطوب، در جنگلها و صحراها می‌روید و گاهی آن را می‌کارند.تمشک درختچه‌ای از تیره گل سرخیان است که به حالت وحشی در نقاطی مانند گیلان و مازندران و آذربایجان فراوان است. در گیلان و مازندران به این گیاه تمش، ولش، بولوش و بوروش و در آذربایجان بؤیورتکن می‌گویند. تمشک گیاهی است با ساقه‌های تیغ‌دار که در کنار جاده‌ها و مزارع و جنگل‌ها به صورت انبوه می‌روید برگهایش متناوب و گوشوارک‌دار و شامل ۳ تا ۵ برگچه است.ساقه‌های تمشک نرم و به رنگ قرمز و دارای خارهای دراز است. برگهای آن متفاوت و بیضی شکل و اطراف آن کنگره کنگره و به شکل دندانه‌های اره ای است. گلهای تمشک به رنگهای سفید، صورتی یا به صورت خوشه در ماههای مرداد پدیدار می‌شود و تا مهر دوام می‌آورد. قسمتهای مورد استفاده بوته تمشک عبارتند از : میوه ، برگ، تخم ، دانه و گل .

۱- جوشانده ۲۵ گرم از برگهای تمشک در یک لیتر آب برای درمان انسداد مجاری ادرار مفید است.۲- تمشک سرشار از ویتامین‌های C وK است و دارای خواص خنک، نرم کننده و ضد اسکوربوت می‌باشد.

۳- تمشک خون را تصفیه می‌کند و برای کسانی که به روماتیسم مبتلا هستند، بسیار مفید است.

۴- تمشک یبوست مزاج را معالجه می‌کند.

۵- تمشک برای تسکین درد سودمند است، زیرا تمشک دارای اسید سالسیلیک می‌باشد.

۶- تمشک خون را قلیائی می‌کند و قند آن برای مبتلایان به مرض قند مفید است.

۷- شربت تمشک برای بیماران مبتلا به سرخک و مخملک تجویز شده است.

۸- تخم و دانه ای که درتمشک وجود دارد، اغلب با دندان نیز خرد نمی‌شود، ولی وقتی خورده شود درمعالجه‌ی یبوست و خشکی مزاج به طور طبیعی بسیارمؤثر است و سبب می‌شود که یبوست به کلی رفع گردد.

۹- شربت تمشک، مخلوط با آب برای رفع تب تجویز شده است.

۱۰- خوردن تمشک برای مبتلایان به مرض قند( دیابت)، تبهای صفراوی، التهاب مجاری ادرار، گلو درد( آنژین ) مفید است.

۱۱- جوشانده ۲۰ تا ۵۰ گرم گل تمشک یا برگ تمشک در یک لیتر آب برای درمان ترشحات زنانگی، خونریزی در فواصل قاعدگی ، اخلاط خونی، وجود خون در ادرار، گریپ، گرفتگی صدا، آب آوردن نسوج و بیماری‌های پوستی اثر شفا بخش دارد. جوشانده را بعد از هر وعده‌ی غذا یک استکان می‌خورند.

۱۲- جوشانده گل یا برگ تمشک( به روشی که گفته شد) در استعمال خارجی برای درمان زخم‌های دهان، ورم لثه، درد گلو و ورم لوزه‌ها بکار می‌رود و بیمار با غرغره کردن این جوشانده دهان را می‌شوید.

۱۳- جوشانده برگ تمشک اسهال و ورم روده را معالجه می‌کند، بدین منظور باید ۴۰ تا ۵۰ گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب سرد بخیسانید و به مدت ۱۰ دقیقه آن را جوشانده و سپس بگذارید ۱۰ دقیقه دم بکشد. پس از صاف کردن، روزی سه بار، هر بار یک فنجان آن را بین غذاهای اصلی بنوشید.

۱۴- جوشانده فوق برای تسکین درد معده از هر نوع که باشد مانند ترشی معده، نفخ و گاز شکم و تشنج معده مؤثر است.

۱۵- خوردن جوشانده برگ تمشک به مقدار ۳ تا ۴ فنجان در روز و بین غذاهای اصلی، بند آوردن ادرار را معالجه می‌کند وبهترین دارو بر ضد درد کیسه مثانه است.

۱۶- اگر ۴۰ تا ۵۰ گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب بریزید و آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه جوشانده و پس از ۱۰ دقیقه دم کشیدن و صاف کردن آن، به مقدار ۳ فنجان در روز بین غذاهای اصلی بنوشید، دردهای نقرسی و بسیاری از انواع رماتیسم را آرام می‌کند.

۱۷- اگر ۱۰۰ گرم برگ خشک تمشک را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و پس از دم کشیدن و صاف کردن آن را به عنوان محلول شستشو برای شستن بیماری برفک، جوش‌های صورت و یا هر نوع تحریکات دیگر پوست به کار ببرید ، اثر شفابخش دارد.

۱۸- تمشک دارای خاصیت ضد عفونی کننده است.

۱۹- تمشک به علت دارا بودن ویتامین‌های C وK برای اوره و فشار خون مفید است.

۲۰- برای معالجه کک و مک، ابتدا صورت را خوب بشوئید و سپس ورقه نازکی از تمشک به مدت یک ساعت روی صورت بمالید. این کار را چند بار تکرار کنید تا کک و مک صورت از بین برود.

۲۱- برگ تازه تمشک را اگر بپزند و روی محل بیماری‌های پوستی قرار دهند، بیماری را التیام می‌دهد.

۲۲- گوشت پردانه تمشک، دارای خواص توت فرنگی است و ترشی خون را از بین می‌برد.

۲۳- تمشک،عرق آور است؛ لذا بهترین زهکش سوراخ‌های پوست است.

این گیاه به صورت خودرو و وحشی درخطه سرسبز گیلان خصوصا کنار سواحل شنی دریا میروید.

گروه تحقیقات جامعه گیاه درمانی ایران